Khái quát và các loại nút dây

Khái quát và các loại nút dây

Khái quát

Có vô số các loại nút dây khác nhau và mỗi nút dây có những đặc tính riêng và thích hợp cho một phạm vi công dụng nào đó. Một số nút dây rất thích hợp để buộc vào các vật đặc biệt như dây thừng khác, cọc, vòng khoen (ring). Những nút dây khác được tạo ra để buộc chặt quanh một vật. Các nút dây trang trí thường là các nút dây được thắt vào chính chúng để tạo ra một hình thể hấp dẫn nào đó. Chọn đúng nút dây cho một công việc đang làm là một trong những khía cạnh cơ bản nhất trong việc sử dụng nút dây thành thạo.

Học cách thắt nút dây

Một số sách, trang web, video, và các nguồn tài liệu khác sẳn có cho những ai thích thú học cách thắt các nút dây là một điều minh chứng đến giá trị của chúng đối với loài người. Trong lúc có một số người có khả năng bẩm sinh nhìn vào hình vẽ và thắt các nút dây theo các hình minh hoạ, những người khác thì cần có giai đoạn ban đầu học cách thắt nút dây qua sự hướng dẫn của những người đã từng biết các nút dây trước đó. Kỹ năng thắt nút dây thường là được truyền thụ từ những thủy thủ, Hướng đạo sinh, người leo núi, người thám hiểm hang động, chuyên gia trồng cây, nhân viên cứu hộ, người đánh bắt cá, và các nhà phẩu thuật. Sau khi đã thành thạo một vài nút dây cơ bản, những hình vẽ và hình chụp sẽ trở nên dễ nhìn hơn để theo đó mà tiếp tục công việc học thắt các nút dây khác. Học cách thắt nút dây đòi hỏi cần có kiên nhẫn và sự thực hành.

Ứng dụng

Nút dây rất cần thiết trong sinh hoạt hàng ngày ở nhà, vui chơi giải trí, nghiệp vụ, và công nghệ. Thậm chí những hoạt động đơn giản như chở một tải trọng nào đó từ tiệm bán đồ sắt về nhà có thể gây ra tai họa nếu thắt một nút dây vụng về. Những tài xế xe tải cần buộc ghì một tải trọng xuống có thể sử dụng nút xe tải để đạt được lợi thế cơ học. Nút dây có thể cứu được những người khám phá hang động khỏi bị sơ ý chôn vùi dưới hàng triệu tấn đất đá. Bất cứ hoạt động gì, thí dụ như đi thuyền buồm trên mặt nước hoặc leo núi trên một vách đá, việc học các nút dây đã được thử nghiệm trước khi thực hiện các hoạt động nguy hiểm này sẽ làm tăng được độ bảo vệ an toàn cá nhân. Ngoài sự an toàn, các nút dây thích hợp cũng giúp tránh phải bắt buộc cắt dây.

 

 Nút đơn - nút đôi

Nút đơn:

- Công dụng: không cho đầu dây chui qua lỗ nhỏ. Dùng làm điểm tựa để kéo một vật.

- Nút đơn khá chặt theo ý nghĩa khó tháo ra. Nó nên được dùng khi có ý định sử dụng thường trực vì một khi xiết chặt thì khó tháo ra. Nó được dùng để tránh một đầu dây thừng bị bung ra hoặc sử dụng để làm nút chặn trên sợi dây, thí dụ như làm nút chặn dùng trong dây kéo nước giếng.

  Nút đôi:

- Công dụng giống nút đơn như chắc chắn hơn

Nút dẹt - Nút bò và các nút tương tự

 1. Nút Dẹt (Reef knot hay Square knot):

 

 - Là một nút dây đơn giản và thông dụng, được dùng để thắt hai đầu của một sợi dây để giử chặt một vật. Nút này giống như nút ăn trộm hay còn gọi là nút đầu bò, trừ hai đầu dây ngắn ở ngay chổ thắt nằm cùng một phía (Xem hình để thấy rỏ sự khác nhau).

 Công dụng

Thường thường được dùng để băng vết thương bằng vải hay là dùng để buộc dây giày. Đây là một trong các nút dây đơn giản được sử dụng thường xuyên trong Hướng đạo.

Cách thắt nút dẹt

Mỗi tay nắm giữ một đầu của sợi dây. Ðưa đầu dây trái lên trên đầu dây phải rồi luồn xuống dưới.

Ðầu dây phải đưa lên trên đầu dây trái rồi luồn xuống dưới.
Kéo 2 đầu dây chặt lại tạo thành nút dẹt

  2. Nút Bò (Granny knot):

- Được phát hiện là do các làm sai của nút dẹt, khi làm xong 2 đầu dây chỉa ra như sừng bò.

- Ứng dụng: buộc hàng, làm hàng rào kẽm gai.

3. Nút Dẹp (hay nút Chống trộm - Thief knot):

- Có lẽ do tên gọi của nút này theo tiếng anh (Thief) nên khi qua tiếng Việt là "Dẹp" chăng?!

- Nút này không chắc chắn như nút dẹt. 

 - Truyền thuyết kể rằng các thủy thủ thường hay dùng nút chống trộm để buộc chặt một cái túi mà bên trong có chứa đồ đạc của họ. Nếu như một thủy thủ khác tháo túi này ra lục lọi bên trong thì có khả năng rất lớn tên ăn trộm này sẽ buộc cái túi này lại bằng nút được sử dụng phổ biến hơn, đó là nút dẹt hay còn gọi là nút kép. Đây là bằng chứng có người đã lục lọi bên trong túi đồ và như thế đó là tên của nút dây này.

4. Nút Thất bại (Grief knot):

- Có lẽ do làm sai cả nút Dẹt, nút Bò và nút Chống trộm nên nút này có tên thế này chăng?!

Nút thòng lọng (Noose Knot)

- Thuộc loại nút buộc treo. Dùng để siết một vật.
- Ứng dụng: bắt súc vật, neo dây, ứng dụng trong dựng lều...

 2. Nút Thòng lọng kép:

 3. Thòng lọng Phi châu:

Nút thuyền chài

Nút thuyền chài (clove hitch) là một loại nút dây thường dùng để buộc dây thuyền vào cọc trên bờ hay dùng để buộc đầu lều (cắm trại). Nó cũng được dùng như nút khởi đầu cho các nút ráp (tháp) cây.

 Cách tạo nút thuyền chài

Trước tiên quấn một vòng quanh cột hay cọc với đầu dây ngắn nằm bên trên vòng dây vừa tạo. Quấn đầu dây ngắn quanh cột thêm một vòng và luồn đầu dây ngắn bên dưới vòng quấn. Kéo đầu dây xiết chặt.

 

Nút sơn ca (Lark's head hitch hay Cow hitch) 

 

1.Nút sơn ca (Lark's head hitch hay Cow hitch)

- Có nơi còn gọi là nút Đầu chim sơn ca.

- Là loại nút dùng buộc treo. Công dụng là treo một vật lên xà ngang.

 - Ứng dụng: làm xích đu, kéo treo bó củi, dựng côt cờ, buộc dây thun, trang trí đan móc, hay làm lắc tay bằng dây...

 2. Nút Sơn ca kép:

- Nút Sơn ca kép này nhằm làm cho nút chắc chắn hơn.

 

 

  

Nút ghế đơn (Bowline Knot)

Nút ghế đơn hay nút thòng lọng không xiết (bowline) là một nút dây khi tạo ra sẽ cho một vòng tròn cố định (xem hình), thường dùng khi buộc dây thừng quanh vào người hay vật mà không sợ vòng dây tuột và xiết chặt vào.

 Công dụng:

- Làm một vòng tròn cố định ở đầu một sợi dây mà không sợ vòng dây bị chạy tuột lên hay xuống
- Dùng để kéo người từ dưới thấp lên.
- Ném cho người sắp chìm dưới nước để kéo họ vào.
- Làm dây an toàn khi leo núi hay làm việc trên cao.

 Cách làm nút Ghế đơn bằng 1 tay: